رگولاتوري كجاي ماجراست؟ ( ديدگاه حاكميت ICT )

[AynaZ 4,156]

. . .

 

به گزارش صبحانه، چند سالي مي‌شود با وجود روند رو به رشد توسعه تكنولوژي در حوزه‌هاي ارتباطي و مخابراتي اما اپراتورهاي موبايل در برخي نقاط کلانشهرها با موانعي در توسعه تجهيزات فيزيكي شبكه نظير نصب آنتن‌هاي مخابراتي مواجه هستند. دلايلي از قبيل بر هم خوردن زيبايي و چهره شهر ازجمله مواردي بود كه ابتدا توسط نهادهايي چون شهرداري مطرح و بحث جمع‌آوري سايت‌هاي ارتباطي پيش كشيده شد؛ اما رفته رفته با بروز اختلال در بحث پوشش راديويي اپراتورها پاي مباحث ديگري نظير آسيب‌زا بودن امواج ساطع از آنتن‌هاي مخابراتي به ميان آمد. ايجاد ترس و نگراني از امواج نامريي راديويي به زودي فراگير شد و بسياري مردم كه پيش از آن اجازه نصب دكل‌هاي ارتباطي را در محوطه منزل‌شان داده بودند، از اين كرده خود پشيمان شدند و به اين ترتيب موجي از نگراني پديد آمد.

 

دامنه اين نگراني‌ها و تشديد اضطراب در جامعه به حدي رسيد كه به راحتي مي‌شد سرمنشأ پديد آورنده آنها را حدس زد؛ لذا نتايج آزمايشگاه‌هاي دانشگاهي، نظريات علمي و تجارب دنيا در اين زمينه به شكلي جدي‌تر مطرح شد تا شايد به اين واسطه آبي بر آتش ترس و وحشت‌هاي پيدا و پنهان باشد. اپراتورهاي ارتباطي هم دست روي دست نگذاشتند و اقدام به طرح و تبيين مباحث فني و استانداردهاي بين‌المللي پذيرفته شده در اين حوزه كردند تا جايي كه چندين بار پاي مشاوران و كارشناسان فني آنها به نهادهايي چون شوراي شهر باز شد تا با ذكر دلايل فني و استدلالات منطقي، ديدگاه‌هايي كه منجر به عدم توسعه شبكه مي‌شد را برطرف كنند. شركت‌هاي مخابراتي در آن محافل صراحتا اعلام كردند كه عدم ارايه مجوز براي توسعه سايت‌هاي‌شان، دليل اصلي عقب ماندگي در پوشش نسل‌هاي نوين ارتباطي در برخي نقاط جغرافيايي شهرهايي نظير تهران است.

 

مخالفت‌ شهرداري با توسعه شبكه موبايل سابقه‌اي به نسبت طولاني دارد و از حدود پنج شش سال پيش به شكلي جدي مطرح شد تا جاييكه آنتن‌هاي موبايل در برخي نقاط پايين كشيده و در برخي نقاط مسدود شد. با وجود افزايش چشمگير مشتركان تلفن همراه در سال‌هاي اخير، افزايش شمار ايستگاه‌هاي آنتن موبايل در مناطق مسكوني را به امري اجتناب ناپذير و اجباري تبديل كرده است اما شهرداري با بيان اينكه فركانس و امواج ساطع شده از اين آنتن‌ها مي‌تواند براي سلامتي افراد جامعه مضر باشد، مانع توسعه شبكه همراه در برخي نقاط شده است.

 

 

شوراي شهر تهران هم از زمان مطرح شدن چنين بحثي به حمايت از شهرداري قيام كرد و حتي نشست‌هايي درباره تجميع آنتن‌هاي مخابراتي در تهران برگزار كرد كه اهداف اصلي آن حفظ سلامت شهروندان و بهبود مبلمان شهري بود. طرح چنين دغدغه‌اي سابقه‌اي به وسعت دنيا و تعداد اپراتورهاي موجود موبايل دارد؛ قطعا به همان اندازه كه ما نگران سلامتي مردم جامعه هستيم ديگر كشورها نيز چنين دغدغه‌اي دارند؛ اما چرا تاكنون چنين مخالفتي در دنيا سابقه نداشته است؟! امواج ناشي از گوشي‌هاي موبايل و همچنين سايت‌هاي BTS در زمره امواج فركانس‌هاي راديويي RF قرار دارند كه به هيج وجه اثر تخريبي روي بافت‌هاي زنده نداشته و تنها باعث افزايش دماي ناحيه‌اي از بدن مي‌شوند كه در معرض تابش قرار گرفته است. اين امواج غيريونيزه بنا بر استاندارد ICNIRP كميت SAR اندازه‌گيري شده كه نبايد روي ١٠ گرم بافت بدن از دو وات بر كيلوگرم تجاوز كند.

 

حد در معرض تابش قرار گرفتن انسان در باند ٩٠٠ مگاهرتز به وسيله استاندارد حفاظت راديويي مقدار ٤٥٠ ميكرو وات بر سانتي‌مترمربع توصيه شده است. حد در معرض تشعشع قرارگيري بافت زنده در باندهاي ٩٠٠ و ١٨٠٠ مگاهرتز نيز به ترتيب نيم و يك ميلي‌وات در استاندارد ICNIRP توصيه شده است. اندازه‌گيري‌‌هاي انجام گرفته روي مقدار تابش ناشي از سايت‌هاي BTS نشان مي‌دهد كه حتي ماكزيمم توان اندازه‌گيري شده در بدترين و نادرترين شرايط، تنها نزديك چند درصد حد قابل قبول استاندارد بوده كه براي عموم مردم بي‌خطر است. حال علاوه بر وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات، سازمان انرژي اتمي به اندازه‌گيري و وزارت بهداشت به بررسي تشعشعات الكترومغناطيسي و آثار آن بر سلامت افراد مشغول هستند و تاكنون ادعاي شهرداري و شوراي شهر را مبني بر آسيب‌زا بودن اين امواج نپذيرفتند، پس اساسا جاي بحثي نمي‌ماند مگر اينكه دليل ديگري پشت نگراني‌هاي شهرداري باشد.

 

مجوزهايي كه از سوي سازمان انرژي اتمي ايران صادر شده، نشان مي‌دهد كه سطح انرژي الكترومغناطيسي ناشي از سايت‌هاي تلفن همراه ٤/١ درصد امواج ناشي از فرستنده‌هاي راديويي AM و ٢٨درصد امواج ناشي از فرستنده‌هاي راديويي FM است. تحقيقات جهاني نيز تاكنون موفق به اثبات آسيب‌زا بودن تشعشعات راديويي ناشي از آنتن‌هاي مخابراتي نشده اما همواره سعي كرده هشدارهاي بهداشتي در مواجهه با اين تجهيزات ارتباطي نظير استفاده كمتر از موبايل، فاصله دادن گوشي از صورت هنگام مكالمه و... بدهد.

 

گذشته از كليت داستان برخورد با امر توسعه فيزيكي شبكه‌هاي ارتباطي، انتظار مي‌رود سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي به عنوان حاكميت اين حوزه ديدگاهي پدرانه به امر توسعه عادلانه تكنولوژي و بسترهاي ارتباطي كه امروزه به يكي از نيازهاي اصلي بشر تبديل شده است، داشته باشد. لذا بيش از هر نهاد ديگري، انتظار مي‌رود رگولاتوري همچون هميشه كه سطح تابش امواج راديويي سايت‌هاي مخابراتي را در حد استاندارد دانسته به برخورد با اظهارنظرات غيركارشناسي بپردازد زيرا منفعل عمل كردن در اين زمينه باعث شده تا برخي پزشكان كشور نيز به دور از هرگونه اطلاعات فني و اشراف بر استانداردهاي ارتباطي، شايعاتي نظير سرطان‌زا بودن امواج راديويي را به شكلي مطمئن و صريح مطرح كنند. فارغ از اين سطح انتظارات و توقعات، تعجب‌مان زماني به اوج خود مي‌رسد كه بخش نظارت بر فضاي فركانسي كشور رگولاتوري در پاسخ به اين سوال «در صورت نگراني از برپايي، سازه، استحكام پايه و محل نصب دكل‌هاي اپراتورهاي تلفن همراه و وايمكس چه اقدامي بايد انجام شود؟»، مي‌گويد: متولي نصب و رسيدگي به شكايات مربوط به دكل‌ها در شهر تهران، شركت ارتباط مشترك شهر بوده و در شهرستان‌ها اين امر به عهده شهرداري‌ها است. لذا در صورت وجود هرگونه نگراني در اين باره بايد با نهادهاي ياد شده مكاتبه كرد.

 

اين در حالي است كه رگولاتوري در ارتباط با فاصله نصب آنتن‌هاي اپراتورهاي تلفن همراه و وايمكس از اماكن مسكوني مي‌گويد كه «تاكنون فاصله مشخصي جهت نصب آنتن‌هاي مخابراتي از اماكن مسكوني تعيين نشده است چرا كه فاصله در كنار پارامترهاي ديگري چون توان تشعشعي و زاويه تابش آنتن تعيين‌كننده استاندارد يا غيراستاندارد بودن حدود تشعشعات يك آنتن است. لذا در صورت وجود نگراني از تشعشعات آنتني در مجاورت مكاني مسكوني بايد موضوع از طريق ثبت شكايت در سامانه شكايات سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي پيگيري شود تا پس از انجام اندازه‌گيري‌هاي لازم راي نهايي درباره مجاز يا غيرمجاز بودن حدود پرتودهي آنتن مورد نظر از سوي سازمان انرژي اتمي ايران صادر شود.»احتمال مي‌رود كه پاسخ غيرشفاف رگولاتوري به سوال اول تنها مربوط به سازه و دكل بوده و اجازه اظهارنظرات فني و مربوط به فركانس را به شهرداري‌ها نداده است.

 

اما با اين حال اپراتورهاي ارتباطي طبق پروانه‌اي كه در اختيار دارند و در راستاي توسعه عادلانه ارتباطات، سايت‌هاي خود را مستقر كرده و زمينه را براي برقراري ارتباطات فراهم كنند. با اين حال عظيم‌فرد -مديركل صدور پروانه سرويس‌هاي رگولاتوري- به عنوان آخرين فردي كه در اين باره اظهارنظر كرده، پيش از اين اشاره‌اي به تشعشعات محيطي داشت و با تقسيم آنها به دو بخش گفت: اشعه‌هاي يونيزه‌كننده كه با فوتون‌هاي قوي قادر به شكستن مولكول هستند و اشعه‌هاي غيريونيزه كه همچون امواج راديويي فقط گرما توليد مي‌كند.

 

وي عنوان كرد: امواج راديويي شبكه تلفن همراه، سيگنال‌هاي آنتن صداوسيما و امواج ناوبري هوايي همه در دسته غيريونيزه‌كننده قرار مي‌گيرند. تشعشعات پخش همگاني راديو در باند VHF عددي در حدود ١٠ به قوه ٥/٢ ميكروولت و شبكه‌هاي موبايل در حد دهم ميلي‌ ولت است. اين كارشناس ارتباطاتي خاطرنشان كرد: كميته فناوري‌هاي سبز اتحاديه جهاني مخابرات همواره در حال توسعه استانداردهاي ارتباطي است تا به ازاي پيشرفت تكنولوژي، قدرت تشعشعات كاهش يابد. توان نسل‌هاي سوم و چهارم ارتباطي كه به ٣G و ٤G شهرت دارد از GSM كمتر است. او بار ديگر با تاكيد بر اينكه امواج راديويي غيريونيزه‌كننده تنها گرما توليد مي‌كنند، ابراز كرد:

 

هرچه ميزان فركانس بالا رود امواج قابل جذب در پوست نيستند اما بالعكس اگر از دامنه ١٠ گيگاهرتز كمتر شود به درون پوست نفوذ خواهد كرد كه پزشكان مهم‌ترين نقطه اثرپذير را «چشم» عنوان كرده‌اند. فرد افزود: تحقيقات اين موسسه نشان مي‌دهد كه امواج راديويي به هيچ عنوان به نقطه جوش نمي‌رسد و با توان بالا هم فقط توليد گرما مي‌كند. لذا زمانيكه جريان يك ميلي آمپر در ميدان ٧٠ كيلوولتي در بدن انسان القا شود و به مدت ١٥ دقيقه با موبايل صحبت كند، سرش گرم مي‌شود. وي تصريح كرد: به هيچ عنوان امكان يونيزه شدن امواج راديويي وجود ندارد. برخي مي‌گويند كه امواج راديويي روي اعصاب تاثير مي‌گذارد در حالي كه براي يونيزه شدن نيازمند ١٠ تا ٢٥ الكترون ولت انرژي است كه امكان‌پذير نيست. او افزود: تحقيقات آزمايشگاهي نشان مي‌دهد اگر ميدان الكترومغناطيسي ٢ تا ١٠ كيلو ولت داشته باشيم، نهايت اتفاقي كه مي‌افتد، چرخش و چسبندگي مولكول‌هاست كه دچار تغيير مي‌شود.